Kremacja to proces polegający na spopieleniu szczątków ludzkich, a następnie ich umieszczeniu w urnie. Wbrew obiegowym opiniom usługi pogrzebowe przed wykonaniem kremacji praktycznie w niczym nie różnią się od przygotowania zmarłego do tradycyjnego pochówku trumiennego. Ceremonia podzielona jest bowiem na dwie części. W ramach pierwszej następuje pożegnanie zmarłego, którego szczątki są następnie kremowane. Druga obejmuje pochówek na cmentarzu. Czy przedstawiona powyżej kremacja zwłok jest zgodna z wiarą katolicką?
Kremacja w ujęciu wiary katolickiej
Wciąż nad wyraz często można się spotkać z opiniami, jakoby kremacja zwłok była niezgodna z wiarą katolicką, a księża katoliccy odmawiali pochówków urnowych jako niezgodnych z nauką Kościoła. Kodeks Prawa Kanonicznego dopuszcza możliwość kremacji zwłok i pochówku urnowego, jednocześnie dając wiernym pewnego rodzaju swobodę w zakresie rozporządzania swoim ciałem bądź ciałem bliskiej osoby po śmierci. Nie zmienia to faktu, iż w Polsce w dalszym ciągu utrzymuje się tradycyjne podejście do pochówków kościelnych, które przez stulecia przyjmowały postać pochówków trumiennych. Kościół Katolicki w Polsce w dalszym ciągu preferuje pochówek ciał w trumnach, ponieważ ta forma wyraża większy szacunek dla zmarłego. Jednocześnie w obliczu zmian społecznych, coraz częstszego sprowadzania ciał z zagranicy oraz coraz bardziej odczuwalnego przez parafie „przeludnienia” cmentarzy Kościół zmienia swoje stanowisko i chętniej udziela pochówków urnowych.
Prochy osoby zmarłej: Jak z nimi postępować?
W 2016 roku instrukcja Kongregacji Nauki Wiary podtrzymała wcześniejsze zalecenia dotyczące kremacji w Kościele Katolickim. Jednocześnie określono zasady postępowania z prochami. Zgodnie z zaleceniami prochy powinny zostać złożone w miejscu świętym – na cmentarzu, w kościele, czy też na terenie przeznaczonym na ten cel przez władze kościelne. Co to oznacza z perspektywy wiernych? Kościół nie tylko dopuszcza kremację zwłok, ale równocześnie daje jasne wytyczne dotyczące postępowania z nimi. Prochy mogą być grzebane w ramach pochówków ziemnych oraz w kolumbariach.
Kolumbaria to konstrukcje pełniące funkcję zbiorowego grobowca dla kilkuset zmarłych. Najczęściej przyjmują one formę prostopadłościanu, niekiedy kopulastej budowli cmentarnej. Składanie prochów zmarłych w urnach pogrzebowych we wspólnym grobowcu nie jest współczesną koncepcją. Kolumbaria są znane już z czasów rzymskich i wczesnochrześcijańskich.
Jak nie wolno postępować z prochami zmarłych?
Praktyki towarzyszące kremacji zwłok w kulturze Zachodu tworzą pewien określony obraz pochówków urnowych, a właściwie postępowania z prochami zmarłych, które są:
- przechowywane w domach,
- rozsypywane w górach bądź nad morzem (coraz częściej także w dziesiątkach innych miejsc),
- przekształcane w pamiątkową biżuterię,
- przechowywane wewnątrz misi pluszowych (dotyczy w szczególności prochów dzieci).
W Polsce nie mamy tak dużej swobody zarządzania prochami zmarłego, w związku z czym usługi pogrzebowe związane z kremacją zamykają się w pewnych z góry określonych ramach. Krematoria nie wydają prochów rodzinom zmarłych, a wyłącznie zakładom pogrzebowym, na których spoczywa odpowiedzialność godnego transportu, przechowania i pochówku. Alternatywę dla osób niewierzących stanowi w tym przypadku rozrzucenie prochów w Ogrodzie Pamięci, które jest miejscem dedykowanym w tym celu i najczęściej pozostaje w pieczy danego domu pogrzebowego/krematorium.